Rioolwater tussen de huizen
De stad Adama kampt, net als veel andere steden in Ethiopië, met slechte sanitatie in de zogenaamde ‘condominiums’. Dit zijn bouwprojecten waarmee de overheid de steeds groter wordende groep mensen die naar de steden trekt, probeert te huisvesten. Deze condominiums bestaan uit appartementenblokken die niet zijn aangesloten op het rioolnetwerk; het afvalwater wordt opgevangen in septic tanks die zijn ingegraven rondom de huizen. Deze tanks moeten regelmatig worden geleegd door zuigwagens, zodat ze niet overstromen. De condominiums worden veelal bewoond door Ethiopiërs die niet veel geld hebben. Voor hen zijn de kosten voor het laten leegzuigen van hun septic tanks vaak niet op te brengen. In praktijk zorgt dit ervoor dat de tanks regelmatig overstromen: rioolwater stroomt tussen de huizen door – waar kinderen spelen – en lekt weg in de natuur en de nabijgelegen meren. De bewoners hebben last van stank, gezondheidsklachten en zien hun omgeving steeds verder achteruit gaan.
Het vervuilde water van de overstroomde septic tank stroomt de omgeving in
Lokale natuurlijke oplossing
Er is veel behoefte aan een oplossing voor dit probleem. Het aansluiten van deze condominiums op het rioolnetwerk is iets van de lange adem, en in de tussentijd hebben de inwoners en de omgeving dagelijkse zorgen door de overstromende tanks. Het NWB fonds helpt met een Nature Based Solution: aangelegde wetlands. Binnen een zo’n aangelegd wetland wordt nog wel gebruik gemaakt van een septic tank om ‘solid waste’ op te vangen, maar de rest van het afvalwater stroomt door naar een bak waarin een combinatie van specifieke lokale planten, stenen en grind wordt gebruikt om het afvalwater te zuiveren. Na de zuivering kan dit water niet gedronken worden, maar wel worden ingezet om bijvoorbeeld planten (aan de wortel) te bewateren. Deze manier van water opvangen en zuiveren zorgt ervoor dat het vervuilde water niet in de natuur terecht komt. De wetlands zijn micro-ecosystemen die de biodiversiteit verhogen door insecten en vogels aan te trekken, en bovendien zorgen voor een koelere en groenere omgeving middenin de hete stad.
In Adama wordt een wetland aangelegd samen met Wereld Waternet en WASTE uit Nederland, met de lokale NGO BBBC in de lead bij de constructie. De BBBC heeft eerder in samenwerking met WASTE en andere Nederlandse partners al twee wetlands aangelegd in Shashemene, een andere grote stad in Ethiopië. In april is het team dat aan de slag gaat in Adama, gaan kijken bij deze wetlands. We spraken inwoners van de betreffende condominiums over hun ervaringen met de wetlands: wat ging goed en wat kan er worden verbeterd bij de bouw van het wetland in Adama?
Meerdere voordelen
Zowel de inwoners van de condominiums als de gemeente waren erg te spreken over de effecten van de aangelegde wetlands. Deze zijn
Financieel: de kosten van het legen van de septic tank in het verleden waren hoog. Na het aanleggen van de wetlands, hoeven de tanks veel minder vaak geleegd te worden. Daar komt bij dat een van de plantsoorten in het wetland (napier grass) door de inwoners kan worden geoogst om te verkopen als diervoer. Hiermee verdient men genoeg geld om de septic tank van het wetland te laten legen en nog geld over te houden om te investeren in de groententuin, welke naast het wetland wordt aangelegd door de inwoners. Deze groententuin kan vervolgens bewaterd worden met het gezuiverde water uit het wetland. Over hoe dat veilig kan, krijgen de inwoners training.
Sociaal: de problemen van de overstromende septic tanks (stank, ziektes) raakten niet alleen de inwoners van de condominiums zelf, maar ook degenen die in de lagergelegen gebieden wonen waar het vieze water naartoe stroomde. Er ontstonden hier regelmatig conflicten over. Sinds de wetlands er liggen, komt dit niet meer voor.
Fysiek: Kinderen speelden voorheen in het rioolwater van de overstromende tanks, wat natuurlijk gezondheidsrisico’s meebracht. Een van de geïnterviewden gaf aan: “When I got my child, I knew I needed to leave this unhealthy place. I was looking for possibilities to do so all the time, but it seemed impossible. Now, with the constructed wetland, I really do not want to leave anymore”. Waar eerst rioolwater stroomde, kunnen kinderen nu veilig buitenspelen. Ook een vrouw met astma die haar huis moest verlaten doordat de slechte lucht haar ziekte verergerde, kon terugkomen.
Milieu: De wetlands maken de omgeving niet alleen schoner, maar ook mooier en koeler. Hier wordt ook nog aan bijgedragen doordat met het geld van het napier grass geïnvesteerd kan worden in het verbeteren van de leefomgeving: “When I look out my window, I see beautiful flowers, which makes me so happy”.
Al deze voordelen zorgen ervoor dat ook in Adama de gemeente, het waterbedrijf en de inwoners van verschillende condominiums heel graag aan de slag willen met hun eigen wetlands. Met steun van het NWB fonds wordt er nu hard gewerkt om dit te realiseren. We nemen daarin ook het leerpunt mee vanuit Shashemene: we gaan een manier ontwikkelen om makkelijker (en toch veilig) bij het gezuiverde water te kunnen komen.
Eén van de reeds gebouwde wetlands in Shashemene. Het schone water wordt bereikt door een zware betonnen deksel op te tillen. Dit willen we verbeteren bij het wetland in Adama
