De Thika rivier in Kenia worstelt met erosie en vervuiling vanuit industrie en landbouw. In de afgelopen decennia is de waterkwaliteit zo verslechterd, dat de njururi, een waterkever die vroeger veel voorkwam in de rivier, helemaal is verdwenen. Om een oplossing te zoeken voor deze crisis, is een driedaags Future Design Basecamp georganiseerd. Daar is door een brede groep stakeholders uit het Thika stroomgebied gediscussieerd over hoe de njururi kan worden teruggebracht door het ecosysteem van de rivier te herstellen.
Thika rivier
De Thika rivier wordt intensief gebruikt door boeren, industrieën en drinkwaterbedrijven. De rivier ontspringt in het Aberdare bos, waar het water nog schoon is. Helaas is dat benedenstrooms niet het geval, omdat erosie en vervuiling daar leiden tot een ongezond ecosysteem. De watervoorziening voor Nairobi en andere steden komt daarmee ook in gevaar. Met steun van het NWB Fonds, hebben de Nederlandse organisatie Embassy of the Earth en Wereld Waternet eind april een driedaagse bijeenkomst gefaciliteerd om de toekomst van de rivier te bespreken, het zogenaamde Future Design Basecamp. Stakeholders en probleemeigenaren in het Thika stroomgebied zijn samen aan de slag gegaan ‘om de njururi terug te brengen in de rivier’. Er is gekozen voor een andere benadering dan gebruikelijk in projecten van Blue Deal en WaterWorx met de Nairobi City Water, Sewerage Company en Water Resource Autority. De reden hiervoor is dat het managen van een gezonde rivier met zoveel belanghebbenden te complex is, om aan slechts een competente autoriteit over te laten. En een duurzame toekomst kan alleen worden bedacht en gerealiseerd met alle probleemhouders aan tafel in een ongekende samenwerking.
Gemeenschap van stakeholders
In November vorig jaar werd een planning taskforce gevormd van verschillende probleemhouders, zoals koffie-, thee en ananasbedrijven, de Water Resource Company, drinkwaterbedrijven, Water User Associations (WRUA’s) en het Ministerie van Gezondheid. Frank Heckman van the Embassy of the Earth faciliteerde het proces samen met Wereld Waternet, de internationale uitvoeringsorganisatie van Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vecht. Tijdens de eerste bijeenkomsten legde Frank uit dat het doel van het initiatief is om een gemeenschap van stakeholders en probleemeigenaren op te zetten, om de uitdagingen voor landschap en levensonderhoud op te lossen. Frank: “with common ground, pssibple futures, clear strategies, attainable objectives and far enough horizons, communities and regio’s are radically transforming their current collective realities of threat stagnation and destruction”. De planning taskforce was meteen vanaf de start enthousiast. De spraken over hoe de Thika rivier vroeger was en kwamen met het motto ‘ bring njururi back to the river”. De njururi is een lokale waterkever die leeft in helder en schoon water, en die daarom symbool staat voor herstel van een gezond ecosysteem in de Thika rivier. De njururi heeft ook een grote culturele betekenis voor vrouwen in de regio (wat nogal eens tot hilariteit leidde).
Future Design Basecamp
De planning taskforce had als taak om het Future Design Basecamp te organiseren, dat eerst social search conference werd genoemd. Dit omvatte het bepalen van de systeemgrenzen, het selecteren en briefen van deelnemers, het informeren en betrekken van key-stakeholders, het opzetten van logistiek, het verzorgen van de communicatie en het voorbereiden van de openingsceremonie. Heel anders dan een gewone conferentie organiseren! Iedere stap in de voorbereiding van een basecamp moet grondig worden doordacht, dat is cruciaal voor het bereiken van succes. De taskforce leerde veel over sociaal-ecologisch denken tijdens hun veranderingen en voorbesprekingen met stakeholders.
Het Future Design Basecamp werd gehouden op het terrein van Delmonte en startte de eerste dag met een openingsceremonie. Ongeveer 120 mensen vanuit industrie, landbouw, bosbouw, drinkwaterbedrijven, waterautoriteiten en andere overheden waren aanwezig. De deelname van CEO’s onderstreepte het belang dat werd gehecht aan de bijeenkomst. De officiële opening werd gevolgd door muziek en dans en een wandeling naar de rivier. Daar was een moment van stilte en gebed, en dans en zang om de rivier te eren. Zo’n 60 mensen bleven slapen om de volgende dagen bij te wonen. Het was een echt kampement, waar mensen sliepen in tenten (sommige voor het eerst van hun leven) en ’s avonds samen rond het kampvuur zaten.
De tweede dag begon het gesprek pas echt. De deelnemers gingen met elkaar in gesprek over belangrijke veranderingen in de wereld, trends en krachten die indirect impact hebben. Maar ook over hun gemeenschappelijke geschiedenis, hoe het riviersysteem werkt, wat je wil vasthouden of juist loslaten en creëren, wat de gewenste toekomst is en de kansen en beperkingen om die te realiseren. Dat resulteerde in een gezamenlijke visie voor de toekomst:
" Beautiful rivers with clean, clear and sufficient water in a reclaimed, restored and protected wetland and river ecosystem, through proper policy and regulations, good agricultural and industrial practices. Bringing back Njururi, abundant aquatic life and vegetation of native species throughout the Thika River Basin. The river ecosystem provides the communities with all their needs. In return the communities are the custodians of the Thika River Basin."
De derde dag stond in het teken van het maken van actieplannen voor 5 thema’s, die door de deelnemers werden geindentifeerd als essentieel: waterkwaliteit en -kwantiteit, conservatie, beleid, biodiversiteit en recreatie. Betrokkenheid van de gemeenschap en klimaatverandering staan zijn een rode draad in al deze thema’s.
Vijf taskforces en een council
Voor elk thema is een taskforce gevormd die verantwoordelijk is voor de uitvoering.
De conservatie taskforce gaat werken aan herbebossing en herstel van het ecosysteem, onder meer door het laten adopteren van stukken rivieroever door externen. Embassy of the Earth en Wereld Waternet hebben als bijdrage alvast 1 kilometer geadopteerd.
De taskforce voor waterkwaliteit- en -kwantiteit heeft zich tot doel gesteld om de sedimentlast in de rivier met 10% te verminderen en de waterbeschikbaarheid met 30% te vergroten in 2030. Ze gaan onder meer de toestand van het water monitoren en de verantwoordelijke autoriteiten regelmatig bij elkaar halen.
De biodiversiteit taskforce gaat een inventarisatie uitvoeren van aanwezige soorten planten en dieren om de huidige situatie als vertrekpunt in beeld te hebben. Dan kunnen gericht verbetermaatregelen worden genomen en kan ook gericht monitoring worden opgezet. De acties zullen worden uitgevoerd in samenwerking met onder meer National Museums, Kenya Water Towers Agency en WRUA’s.
De recreatie taskforce gaat zich richten op bewustwording dat waterbronnen beschermd moeten worden, door het promoten van ecotoerisme in het Thika stroomgebied. Er zijn namelijk prachtige plekken zoals watervallen, grotten, natuurlijke bossen en nog veel meer.
De taskforce voor beleid tenslotte streeft naar integratie van beleid ten aanzien van water en natuurbescherming op provinciaal niveau in het Thika stroomgebied. Ze wil ook richtlijnen ontwikkelen voor real-time data verzameling over allerlei waterparameters, en het waterbeheer versterken door multi-governance structuren en mechanismen. Deze taskforce zal met de andere taskforces samenwerken bij het lobbyen voor bepaalde beleidsthema’s.
Ook werd een council gekozen, die de vijf taskforces gaat coördineren. De verschillende groepen zijn inmiddels gestart en komen periodiek bij elkaar. Met hulp van Embassy of the Earth en Wereld Waternet zijn speerpunten voor dit jaar gekozen en wordt de voortgang gestimuleerd en bewaakt.
Een unieke werkwijze
Het Future Design Basecamp was een unieke manier om met alle stakeholders in het Thika stroomgebied tegelijkertijd samen te werken in een bottom-up proces. Vooral na de sessie over de geschiedenis van het gebied waren de deelnemers zeer gemotiveerd om om de rivier weer schoon en helder te maken, zoals die vroeger was. Omdat de deelnemers drie dagen en nachten bij elkaar verbleven in een kampement, ontstond een echte gemeenschap met een visie, actieplannen en de energie om daadwerkelijk verandering te bewerkstelligen in de toekomst. Embassy of the Earth en Wereld Waternet blijven betrokken bij de implementatie om de gemeenschap te ondersteunen waar nodig.
Filmpje en webinar
Er is een filmpje gemaakt over dit bijzondere initiatief in het Thika stroomgebied, het is te zien via: https://we.tl/t-n1K0sckm8Z?utm_campaign=TRN_TDL_05&utm_source=sendgrid&utm_medium=email&trk=TRN_TDL_05
Het Future Design Basecamp is een vorm van social search en komt voort uit het social-ecological design gedachtegoed. Over deze manier van werken met stakeholders is onlangs een webinar georganiseerd door het NWB Fonds in het kader van het KIWI programma. Een opname is te zien via: https://clipchamp.com/watch/SY7QUzYOrCG
