Herbebossing kan een win-win-win maatregel zijn als het slim wordt aangepakt. Het gaat dan erosie tegen, helpt water vasthouden en voorziet lokale boeren van een inkomen doordat ze hout of fruit en andere producten kunnen verkopen. Daarom investeert het NWB Fonds in een project in Tanzania, waar samen met start-up FarmTree een handige tool wordt ontwikkeld: de NWB Fonds watershed reforestation tool. Op 9 maart j.l. werd in Wageningen de samenwerkingsovereenkomst ondertekend.
Voor welk probleem is herbebossing een oplossing? Waar niks meer groeit, spoelt de bodem makkelijk weg als het regent, waardoor er slib en afvalstoffen in rivieren terecht komen. Dat geeft problemen met vervuiling en dichtslibben van bijvoorbeeld dammen benedenstrooms. Bij erosie is er ook geen biodiversiteit meer en de landbouw heeft eronder te lijden. Op veel plaatsen in de wereld worden regenbuien steeds heftiger door klimaatverandering, zodat deze problematiek alleen maar erger wordt. Aanplanten van bomen kan deze keten van problemen stoppen, want ze houden de bodem vast. En als je een goede mix van verschillende soorten bomen kiest, dan kunnen die op korte, middellange en lange termijn worden geoogst, zodat lokale boeren verzekerd zijn van een inkomen.
Omdat boomaanplant meetelt als CO2 compensatie, zijn er inmiddels diverse organisaties die op grote schaal bomen sponsoren. FarmTree, een start-up uit Wageningen, zet zich ervoor in dat dit op de goede manier gebeurt. Het heeft een tool ontwikkeld die voorspelt wat de juiste mix van bomen en cashcrops, afgestemd op de bodemgesteldheid en het klimaat in een bepaald gebied, allemaal oplevert. Bijvoorbeeld hoeveel CO2 compensatie je kunt verwachten, en de mix van producten die boeren kunnen gebruiken. Een heel mooi instrument dus. De tool vertelt echter nog niet aan wat het effect van die boomaanplant is op de waterhuishouding. En dat is wel belangrijk om te zorgen dat het watersysteem duurzaam gezond blijft. Sommige bomen verbruiken bijvoorbeeld veel water. Dan is herbebossing op korte termijn wel voordelig, maar op lange termijn niet.
Precies daarom is in het Mindu stroomgebied van Tanzania door Wereld Waternet een project gestart om de tool uit te breiden met een watermodule. Die brengt in beeld hoeveel water in en uit een afgebakend gebied gaat bij aanplant van een bomenmix. Dat klinkt simpel, maar het is ingewikkeld om te modelleren. Wereld Waternet is de internationale werkorganisatie van o.a. waterschap Amstel Gooi en Vecht. Waterschappers gaan in dit project aan de slag met waterbeheerders in Tanzania en de agro-ecologen en ICT-ers van FarmTree.
Bert van Boggelen, directeur van het NWB Fonds: “Toen de aanvraag om cofinanciering binnenkwam, dachten we eerst: moeten we wel in zee gaan met het bedrijfsleven? Want dan denk je aan het grootkapitaal. Bij nadere kennismaking bleek echter dat FarmTree een klein bedrijf is met een ideaal dat goed past bij de koers van het NWB Fonds. Namelijk het bijdragen aan klimaatadaptatie met natuurlijke oplossingen (naturebased solutions) op een manier waar de lokale bevolking profijt van heeft”. Arnoud Braun, CEO van FarmTree, is op zijn beurt gelukkig dat ze het fonds hebben gevonden: “De tool is niet compleet zonder de watermodule, dat is een essentieel onderdeel. En we hebben waterschappers nodig om die te ontwikkelen, vooral hydrologen. Het NWB Fonds maakt dit mogelijk in het Tanzania project met Wereld Waternet. Banken snappen niet wat we aan het doen zijn, dus die willen ons niet helpen; dit fonds begrijpt het wel. We zijn blij met hun steun en voortvarendheid”.
Op 9 maart j.l. hebben beide partijen een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Dat is de basis onder het project in Tanzania, maar opent ook de deur naar toepassing van de tool elders in de wereld. Van Boggelen: “Het fonds is er om te investeren in integraal waterbeheer in armere landen en dat doen we hier. Want als de watermodule eenmaal is ontwikkeld in Tanzania, kan de NWB Fonds watershed reforestation tool daarna kosteloos in andere waterschapsprojecten worden gebruikt. In elk geval tot 2030, want zo lang lopen de zg. Blue Deal projecten van de waterschappen. Er zijn dan alleen kosten voor aanpassing aan de lokale omstandigheden en training van gebruikers.”
FarmTree overhandigde symbolisch een koffieplantje en een bananenplantje aan het NWB Fonds, met de opdracht hier goed op te passen tot 2030. Braun: “Dat is best een uitdaging, het vraagt zorg en aandacht, net als de ontwikkeling van de nieuwe tool”.
