Bomenaanplant wordt vaak genoemd als een manier om water vast te houden in stroomgebieden. Maar waar hebben die bomen het grootste effect, en hoe kunnen landgebruikers er ook nog iets aan verdienen? Het NWB Fonds ontwikkelt samen met de start-up FarmTree BV een handige tool: de NWB Fonds watershed reforestation tool. Deze tool voorspelt het effect op de waterhuishouding van een mix van bomen en gewassen, die is afgestemd op de bodemgesteldheid en het klimaat in een bepaald gebied. De tool wordt nu getest en doorontwikkeld binnen het WaterWorX-project in Morogoro, Tanzania.
Binnen dit project werken Wereld Waternet en het Tanzaniaanse drinkwaterbedrijf MORUWASA sinds 2017 samen met verschillende Nederlandse en Tanzaniaanse partners aan het verbeteren van de drinkwatervoorziening en sanitaire voorzieningen voor de bevolking van Morogoro. Integraal waterbeheer (Integrated Water Resources Management = IWRM) is een belangrijke focus van dit project. In dat kader wordt nu gewerkt aan het opstellen van een stappenplan voor het behoud en herstel van het stroomgebied van de Mindu dam.
De Mindu dam zorgt namelijk voor meer dan 75% van de watervoorziening in Morogoro. Door snelle bevolkingsgroei, ontbossing in omliggende bergen en klimaatverandering komt er vanuit de rivieren minder water en meer zand in de dam terecht, waardoor de capaciteit van de dam is afgenomen. Door het nemen van maatregelen in het stroomgebied in combinatie met het verbeteren van de dam moet de watervoorziening gedurende het hele jaar verbeteren. Een belangrijke interventie is de herbebossing van de omliggende bergen met behulp van onder andere agroforestry systemen om erosie tegen te gaan, meer water vast te houden, het grondwater aan te vullen en om de boeren te voorzien van een inkomen.
De NWB Fonds watershed reforestation tool is een belangrijk hulpmiddel bij het bepalen van deze herbebossingsinterventies. Is het ontwikkelen van agroforestry systemen beter in de lage, middelhoge of hoge delen van het stroomgebied, en wat betekent dit op korte en op lange termijn? De tool geeft inzicht in welke plekken in het gebied de effecten op de waterhuishouding het grootst zijn. Momenteel wordt samen met MORUWASA hard gewerkt aan het verzamelen van data voor het zogenaamde 'business as usual scenario'; hoe ziet het gebied er nu uit, welke bomen en gewassen groeien er en waar is sprake van bodemerosie. Vervolgens wordt de stap gemaakt naar het bepalen van lokaal geschikte agroforestry systemen, die aansluiten bij de wensen en behoeften van de boeren en een goed verdienmodel opleveren, maar die ook relevante effecten hebben op de waterhuishouding.
De tool is nadrukkelijk een beslissingsondersteunend instrument (decision-support tool), dat inzichten kan geven aan lokale overheden en gebruikt kan worden bij het bepalen van interventies die in samenwerking met de lokale gemeenschappen verder uitgewerkt en uitgevoerd kunnen worden.
De NWB Fonds watershed reforestation tool wordt nu getest in Tanzania, maar is op dit moment al ver genoeg doorontwikkeld om ook in andere projecten in andere landen gebruikt te kunnen worden. Belangstelling? Neem dan contact op met de programmamanager van het NWB Fonds, Marion Wierda (mwierda@uvw.nl).
